มอก.2253-2548 มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมหมวกนิรภัยสำหรับผู้ใช้ยานพาหนะ

มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) เป็นข้อกำหนดทางวิชาการที่สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) กำหนดขึ้นเพื่อเป็นแนวทางแก่ผู้ผลิตในการผลิตสินค้าให้มีคุณภาพในระดับที่เหมาะสม เพื่อความปลอดภัยหรือเพื่อป้องกันความเสียหายอันอาจจะเกิดแก่ประชาชน เศรษฐกิจ หรือความมั่นคงของประเทศ มอก.2253-2548 เป็นมาตรฐานที่เกี่ยวข้องกับหมวกนิรภัยสำหรับผู้ใช้ยานพาหนะ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันการบาดเจ็บที่ศีรษะในกรณีเกิดอุบัติเหตุ จะอธิบายรายละเอียดของ มอก.2253-2548 อย่างครอบคลุม

1. ความเป็นมาและความสำคัญ
มอก.2253-2548 ถูกประกาศใช้ในปี พ.ศ. 2548 เพื่อยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของหมวกนิรภัยในประเทศไทย โดยมีวัตถุประสงค์หลักในการลดความรุนแรงของการบาดเจ็บที่ศีรษะจากอุบัติเหตุทางถนน ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตและทุพพลภาพในประเทศไทย มาตรฐานนี้ครอบคลุมหมวกนิรภัยสำหรับผู้ขับขี่และผู้โดยสารรถจักรยานยนต์และยานพาหนะอื่นๆ ที่มีลักษณะคล้ายคลึงกัน โดยกำหนดคุณลักษณะที่สำคัญ วิธีทดสอบ และเกณฑ์การยอมรับสำหรับหมวกนิรภัย

2. ขอบข่าย
มอก.2253-2548 ครอบคลุมหมวกนิรภัยสำหรับผู้ใช้ยานพาหนะที่มีลักษณะดังนี้:
– หมวกนิรภัยแบบเต็มใบ (Full-face helmet)
– หมวกนิรภัยแบบครึ่งใบ (Half helmet)
– หมวกนิรภัยแบบเปิดหน้า (Open-face helmet)
– หมวกนิรภัยแบบปิดคาง (Modular helmet)
มาตรฐานนี้ไม่ครอบคลุมหมวกนิรภัยสำหรับกีฬา หรือหมวกนิรภัยสำหรับอุตสาหกรรม

3. นิยามและคำจำกัดความ
มอก.2253-2548 ได้กำหนดนิยามและคำจำกัดความที่สำคัญไว้ เช่น:
– หมวกนิรภัย: อุปกรณ์สวมศีรษะที่มีจุดมุ่งหมายหลักเพื่อป้องกันศีรษะของผู้สวมใส่จากการกระแทก
– เปลือกหมวก: ส่วนแข็งด้านนอกของหมวกนิรภัยที่ให้รูปทรงแก่หมวก
– ซับใน: วัสดุดูดซับแรงกระแทกที่อยู่ด้านในเปลือกหมวก
– สายรัดคาง: ส่วนของหมวกนิรภัยที่ยึดหมวกให้อยู่กับศีรษะของผู้สวมใส่
– กระบังหน้า: ส่วนป้องกันใบหน้าที่ยื่นออกมาจากขอบหน้าของหมวกนิรภัย

4. คุณลักษณะที่ต้องการ
มอก.2253-2548 กำหนดคุณลักษณะที่สำคัญของหมวกนิรภัย ดังนี้:
4.1 โครงสร้าง
– เปลือกหมวกต้องเป็นชิ้นเดียวกันตลอดทั้งใบ ไม่มีส่วนยื่นที่อาจก่อให้เกิดอันตราย
– ซับในต้องยึดติดกับเปลือกหมวกอย่างมั่นคง
– สายรัดคางต้องมีความแข็งแรงและปรับความยาวได้
4.2 วัสดุ
– วัสดุที่ใช้ต้องทนทานต่อการเสื่อมสภาพจากอายุการใช้งาน
– วัสดุที่สัมผัสกับผิวหนังต้องไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองหรือผลเสียต่อสุขภาพ
4.3 ทัศนวิสัย
– หมวกนิรภัยต้องไม่จำกัดทัศนวิสัยของผู้สวมใส่
– กระบังหน้า (ถ้ามี) ต้องโปร่งใส ไม่บิดเบือนภาพ และทนต่อการขีดข่วน
4.4 น้ำหนัก
– น้ำหนักของหมวกนิรภัยต้องไม่เกิน 1,800 กรัม

5. การทดสอบ
มอก.2253-2548 กำหนดวิธีการทดสอบคุณสมบัติต่างๆ ของหมวกนิรภัย ดังนี้:
5.1 การทดสอบการดูดซับแรงกระแทก
– ทดสอบโดยการปล่อยตุ้มน้ำหนักกระแทกหมวกนิรภัยที่สวมบนหัวทดสอบ
– วัดแรงที่ส่งผ่านไปยังหัวทดสอบ ซึ่งต้องไม่เกินค่าที่กำหนด
5.2 การทดสอบความต้านทานการเจาะทะลุ
– ทดสอบโดยการปล่อยตุ้มน้ำหนักที่มีปลายแหลมลงบนหมวกนิรภัย
– ปลายแหลมต้องไม่สัมผัสกับหัวทดสอบที่อยู่ภายในหมวก
5.3 การทดสอบความแข็งแรงของระบบรัดคาง
– ทดสอบโดยการใช้แรงดึงที่สายรัดคาง
– สายรัดคางต้องทนแรงดึงได้ตามที่กำหนดโดยไม่ขาดหรือหลุด
5.4 การทดสอบการลื่นหลุดของหมวก
– ทดสอบโดยการใช้แรงดึงที่ส่วนท้ายของหมวกในขณะที่สวมบนหัวทดสอบ
– หมวกต้องไม่หลุดออกจากหัวทดสอบ
5.5 การทดสอบความทนทานของกระบังหน้า
– ทดสอบการทนต่อการขีดข่วนและการกระแทก
– กระบังหน้าต้องไม่แตกหรือเสียหายจนทำให้ทัศนวิสัยลดลง

6. การชักตัวอย่างและเกณฑ์การตัดสิน
มอก.2253-2548 กำหนดวิธีการชักตัวอย่างและเกณฑ์การตัดสินเพื่อการทดสอบและการตรวจสอบการเป็นไปตามมาตรฐาน โดยใช้แผนการชักตัวอย่างแบบเดี่ยว (Single sampling plan) ตามมาตรฐาน ISO 2859-1

7. การทำเครื่องหมายและฉลาก
หมวกนิรภัยที่ผ่านการรับรองตาม มอก.2253-2548 ต้องมีเครื่องหมายและฉลากที่แสดงรายละเอียดดังนี้:
– ชื่อผู้ทำหรือโรงงานที่ทำ หรือเครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียน
– ขนาด
– เดือน ปีที่ทำ
– คำเตือนให้เปลี่ยนหมวกเมื่อได้รับการกระแทกอย่างรุนแรง
– เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม

8. ประโยชน์ของ มอก.2253-2548
การบังคับใช้ มอก.2253-2548 มีประโยชน์หลายประการ:
– เพิ่มความปลอดภัยให้แก่ผู้ใช้รถจักรยานยนต์และยานพาหนะอื่นๆ
– ยกระดับมาตรฐานการผลิตหมวกนิรภัยในประเทศไทย
– สร้างความมั่นใจให้แก่ผู้บริโภคในการเลือกซื้อหมวกนิรภัย
– ลดความสูญเสียทางเศรษฐกิจและสังคมจากอุบัติเหตุทางถนน

9. ความท้าทายและข้อเสนอแนะ
แม้ว่า มอก.2253-2548 จะเป็นมาตรฐานที่มีประสิทธิภาพ แต่ยังมีความท้าทายในการบังคับใช้และการพัฒนาในอนาคต:
9.1 การบังคับใช้
– เพิ่มความเข้มงวดในการตรวจสอบหมวกนิรภัยที่จำหน่ายในท้องตลาด
– ส่งเสริมความรู้และความตระหนักถึงความสำคัญของการใช้หมวกนิรภัยที่ได้มาตรฐาน
9.2 การพัฒนามาตรฐาน
– ปรับปรุงมาตรฐานให้ทันสมัยตามเทคโนโลยีการผลิตที่ก้าวหน้า
– พิจารณาเพิ่มเติมการทดสอบที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานจริง เช่น การทดสอบในสภาพอากาศร้อนชื้น

มอก.2253-2548 เป็นมาตรฐานที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการยกระดับความปลอดภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์และยานพาหนะอื่นๆ ในประเทศไทย โดยกำหนดคุณลักษณะและวิธีการทดสอบที่ครอบคลุมเพื่อให้มั่นใจว่าหมวกนิรภัยที่ผ่านการรับรองจะสามารถป้องกันการบาดเจ็บที่ศีรษะได้อย่างมีประสิทธิภาพ